Để tiếp tục đọc tích cực, bạn không những phải có ý chí mà còn cần cả kỹ năng - nghệ thuật giúp bạn nâng cao tầm vóc bằng cách nắm bắt tất cả những gì mà ban đầu bạn cảm thấy vượt quá tầm tay. Tất nhiên, không phải bất cứ câu hỏi nào cũng được trả lời trong các cuốn sách tham khảo. Bạn nên tìm kiếm một số cuốn sách có giá trị cho chính bạn.
Như đã nêu, các câu hỏi phải được đặt trong một trình tự giúp ích cho việc nghiên cứu của chúng ta. Hơn thế nữa, đó lại chính là chủ đề bạn muốn nghiên cứu. Bài thơ thứ 138, cũng rất nổi tiếng, bắt đầu bằng những dòng:
(3) Nếu có bất cứ sự vận động nào trong một cuốn sách mô tả thì đó là sự vận động của lý luận, từ các luận chứng, lý lẽ đến kết luận. Trong trường học, học sinh đọc các loại sách khó thường có sự giúp đỡ, hướng dẫn của giáo viên. Nhiệm vụ của người đọc đồng chủ đề là xác định các vấn đề sao cho chúng được kết nối càng nhiều càng tốt.
Trong những chương trước, chúng tôi đã thảo luận kỹ việc đọc sách như thế nào là tích cực. Trong 100 cuốn, chưa chắc đã có một cuốn thuộc loại này, có khi trong 1. Hai thể loại này đều cần tới cả lý trí và óc tưởng tượng, nhưng khác nhau về cách thức.
Những giả thuyết khác trong các tác phẩm hình học hiện đại đã lấp đầy sự thiếu hụt này. Người ta đã chỉ ra rằng, khả năng này bắt đầu xuất hiện từ lúc trẻ ra đời, và thường tiếp diễn đến khi trẻ lên sáu hay bảy tuổi. Các luật sư nắm rất chắc vấn đề này.
Có lần chúng tôi xem một cuốn sách sử nói về cuộc nội chiến và thấy tác giả mô tả cuốn sách là tư liệu lịch sử công bằng và khách quan về cuộc nội chiến từ quan điểm của một người miền Nam. Nếu tác giả động chạm tới câu hỏi, ta có thể kết luận là sau đó kiểu gì tác giả cũng trả lời nó. Nó khiến những độc giả không chuyên cảm thấy rất khó khăn.
Tóm lại, ta chỉ có thể học từ những người giỏi hơn ta. Những người tham gia cuộc chiến đã qua đời từ lâu và những thứ cụ thể mà họ chiến đấu để giành giật cũng không còn nữa. Các từ quan trọng được bạn đánh dấu sẽ dẫn bạn đến những câu cần được lưu ý.
Một mặt, một từ có liên quan đến nhiều thuật ngữ khác nhau. Đồng nhất ý kiến chính là mục tiêu mà tác giả và độc giả cùng nỗ lực hướng tới. Chúng tôi đã từng hỏi sinh viên của mình cuốn sách họ đọc nói về vấn đề gì, và yêu cầu họ miêu tả một cách khái quát nhất xem cuốn sách đó thuộc loại nào.
Lịch sử nói về hành động của con người trong quá khứ. Ảnh hưởng của nó được đánh giá bởi cả những nhà thông thái và những bình luận viên bình thường. Vì thế, họ kết luận rằng các vật thể trên trời được cấu tạo từ một loại vật chất khác.
Cuốn sách này ghi lại sự biến thể của các vật thể sống qua nhiều thế hệ, và cách thức chúng chuyển sang những họ thực vật và động vật mới; bàn về sự thuần hoá vật nuôi trong nhà cũng như những biến đổi dưới tác động của điều kiện tự nhiên; chỉ ra cách thức đấu tranh sinh tồn và chọn lọc tự nhiên để tạo nên và duy trì sự phân họ động thực vật; đưa ra quan điểm rằng các loài không cố định và luôn biến đổi trong quá trình chuyển tiếp từ trạng thái kém rõ ràng sang trạng thái rõ ràng và ổn định hơn, thông qua một loạt dẫn chứng từ những loài động vật đã tuyệt chủng, từ những so sánh về phôi thai học và giải phẫu học. Đến đây, chúng ta thấy rõ rằng điều quan trọng nhất khi đọc bất cứ tác phẩm triết học nào là phát hiện vấn đề mà tác phẩm đó đang cố gắng trả lời. Như vậy, không có tác phẩm nào khác viết về đề tài này để chúng ta có thể đối chứng với tác phẩm của Thucydides.