Giáo dục bạn trai thiếu nhi hay thanh niên, nhà giáo nên nỗ lực luyện óc nhớ cho họ. Nhưng trong thực tế khi con tim họ bị chi phối bởi những nguyên nhân nào ở người yêu như duyên dáng, nhân nghĩa, nước mắt, thơ tình, sắc đẹp, tiền của, v. Cà hai đều có giá trị chữa bịnh rét nhưng cách chữa hơi khác.
Không phải họ mê ăn đâu, mặc dù có một số ít đôi khi mất miếng lộn gan trên đầu. Về đường tinh thần có những ảnh hưởng đáng tiếc nầy: Trí nhớ mòn mỏi đi, trí tuệ mịt mờ, ý chí bạc nhược, trí tưởng tượng khô cạn. Việc tính giao là việc thánh, việc cần thiết để nhân loại trường tồn.
Hồi lúc thụ giáo, quý vị tôi thấy nhiều vị la rầy nữa và vẫn có ký túc sinh thay vì súc miệng bằng nước thì súc miệng bằng bánh mì và chuối già. Tôi đã tốn nhiều thời giờ để theo quan sát một số bạn trai xấu số, thấy họ có một lối sinh hoạt hình như độc lập với cuộc sinh hoạt thông thường trong xã hội. Người ấy có chức vị cao nhưng quyền làm đ àn ông, làm lớn trong gia đình họ giao cho bà.
Cái tật tham và ba xạo trong đời sống tình ái ấy là duyên động lực làm cho con người bạn trai càng xã giao rộng càng bọng, lắm lúc họ bỏ hết các phận sự để đi. Lúc ấy người lớn nói điều gì nghịch lý, người ta thấy trên gương mặt họ không phải sự hờ hửng mà cặp mắt nghi ngờ và coi chừng họ chất vấn vì thắc mắc. Có kẻ lấy nhục tình làm mục đích của cuộc đời thì lầm lạc cũng y như kẻ khinh rẻ nhục tình.
trực giác phải khéo dùng lắm mới nhận định khỏi sai lầm. Nhà giáo dục coi chừng những bạn trai nhược chí. Cũng tại vì lắm khi bị cuộc sống tinh thần chi phối mà bạn trai xử đối với gia đình hay người ngoài xã hội có vẽ lạnh lạt.
Vì quá tự coi mình là vật quan trọng, quá tin tưởng nơi năng lực của mình và sống trong mộng danh vọng nên bạn trai có kẻ mắc tật kiêu ngạo. Mấy tháng được họ mặc áo sơ mi thông thường, nay họ mặc rộng như bồng bột, bao nhiếm hay mặc châït rất châït bó thân tựïa đòn bánh tét. Buồn như theo kiểu người Á Rập nói, sa mạc than khóc vì không được làm đồng cỏ.
Cha mẹ hay kẻ có bổn phận giáo dục nên để ý cách bạn trai ăn để dạy phép lịch sự. Sang thời thanh niên, lòng tự ái xen vào, bạn trai có thể nhớ những lời chỉ trích và lo âu. Không phải nam nữ nào cũng vậy.
Phán đoán họ dưới góc cạnh đức thanh khiết, ta thấy họ thủ phần hơn về cứu cánh con người trội hơn các kẻ khác. Đã có những quốc gia đề cao dân chủ, chưởi thực dân mà rộn rịp thôn tính các bản đồ thế giới, theo một chánh sách độc tài, bốc lột dã man. Không nên lấy tài liệu một vài địa phương mà kết luận phóng đại cho mọi nơi.
Làm sao trong tập nhựt ký bạn trai được những dòng nầy: tâm thư gởi người em, bạn đời mà tôi yêu mến nhất trần gian vì quý phục. Dưới sàn giường họ ngủ bạn đừng ngó. Hỡi bạn trai mà cho gia đình bạn là hy vọng, mà cho quốc gia bạn là rường cột, hỡi bạn, xin bạn hãy phát họa ngay một chương trình giáo dục nhân xã cho bạn.
Từ chỗ bắt đầu ý thức vẻ đẹp của cảnh thiên nhiên, họ bắt đầu hé cửa lòng cho bóng yêu đương lẻn vào cánh rón rén, e lệ. Chàng rằng khéo nói nên lời Mà trong lẽ phải có người có ta. Đến khi gặp một biến cố, trở lực nào đó, con người mặt thực của họ bung ra như lúa ẩm đứt niềng bồ làm kẻ quá lạc quan về họ đâm ra tuyệt vọng.